Domates, Türk mutfağının hemen hemen her tarifinde yer alır. Soslarda, salatalarda, çorbalarda, güveç yemeklerinde, yumurta tariflerinde, sebze sularında ve çok daha fazlasında, domatesin o enfes lezzetine rastlayabilirsiniz. Onun bu kadar popüler olmasının arkasında; sağlıklı, lezzetli, çok yönlü ve ekonomik bir seçenek olması vardır.

Domates, kalorisi düşük bir besin olmasının yanında, değerli besin maddeleri ile yüklü olması ile de dikkat çekici bir besindir. Ona canlı kırmızı rengi veren likopen maddesi ile birlikte içerdiği diğer vitamin ve mineraller genel vücut sağlığı için çok iyi birer kaynaktır.

Sulu ve tatlı lezzeti ile domates, antioksidanlarla doludur ve çeşitli hastalıklarla mücadele etmenize yardımcı olabilir. Domates; özellikle artan kalp sağlığı, azalan kanser ve güneş yanığı riski ile ilişkilendirilmektedir.

Kısacası domates, sağlıklı ve dengeli bir beslenme programının, değerli bir parçası olabilir. Peki, domatesin içerdiği temel makro ve mikro besinler nelerdir? Sağlık için sunduğu faydalar nelerdir? Kimler dikkatli tüketmeli? Potansiyel yan etkileri nelerdir? Tüm bu soruların cevapları için, yazıyı okumaya devam edin!

Domates Besin Değeri

Domates, iyi bir lif, A, C ve B2 vitaminleri ile folat mineralinin kaynağıdır. Vücutta oksidatif strese neden olan serbest radikallerle mücadele etmek için antioksidanlar gibi davranır. Hücre hasarına neden olan serbest radikaller ile mücadelesi, genel vücut sağlığınıza katkı sağlamakta ve hastalıklara karşı korumaktadır.

Domatese kırmızı rengini veren likopen, kronik hastalıkların önlenmesinde yardımcı olduğu bilinen bitkisel bileşenlerden biridir. Domates, ayrıca potasyum yönünden de zengindir ve potasyum; sağlıklı kas fonksiyonları ve artan kalp sağlığı ile ilişkilendirilmektedir.

  • Kalorisi: 18 kcal
  • Su oranı: %95
  • Protein: 0.9 gram
  • Karbonhidrat: 3.9 gram
  • Şeker: 2.6 gram
  • Lif: 1.2 gram
  • Yağ: 0.2 gram

C vitamini: Domates, iyi bir C vitamini kaynağıdır. C vitamini, genel vücut sağlığı ve bağışıklık için önemli bir antioksidandır. 1 büyük boy domates, günlük C vitamini ihtiyacının 3’te 1’ini karşılayabilir.

Potasyum: Genel vücut sağlığı için temel minerallerden biri olan potasyum içeriği ile domates, kalp hastalıklarının önlenmesine faydalı olabilir.

K1 vitamini: Domatesin içerdiği K vitamini, kemik sağlığı için önemlidir.

Folat: Hücre fonksiyonları ve normal doku büyümesinin dışında, hamile kadınlar için özellikle önemli olan folatın iyi bir kaynağıdır.

İçerdiği diğer bitkisel bileşikler ise şöyledir:

  • Likopen (iyi bir antioksidandır)
  • Beta karoten (Vücutta A vitaminine dönüştürülür)
  • Narenferin (iltihaplanmayı azaltır)
  • Klorojenik asit (Yüksek seviyelerdeki kan basıncını düşürebilir)

Domates Kaç Kalori

Domates, son derece düşük kalorili bir besin olduğu için, diyet yaparken gönül rahatlığıyla tüketilebilir. 1 orta boy domates, ortalama 18 kalori içerir. Sabah kahvaltılarında, öğle/akşam yemeklerinde, salatalarda ve diğer pek çok tarife rahatlıkla dahil edilebilir.

Domates Sağlık Yararları

  • Kalp sağlığını destekler

Kalp krizi ve felç, dünya genelinde en yaygın ölüm nedenlerinden ikisidir. Düşük kan seviyelerinin kalp krizi ve felç riskini arttırdığı bilinmektedir ve likopen, düşük kan seviyelerini arttırabilir.

Düzenli olarak likopen takviyesi, vücutta kötü kolesterol seviyelerini düşürebilir. Ayrıca, kan pıhtılaşması riskini azaltabileceğini gösteren çalışmalar da mevcuttur.

  • Kemik sağlığı için faydalıdır

Domatese kırmızı rengi veren bitkisel bileşik olan likopen, kemik sağlığını güçlendirerek, kemik erimesi riskini azaltabilir. Yapılan bir araştırmada; likopen seviyesi yüksek olan bireylerde, kalça kırığı yaşama riskinin daha düşük olduğu bulunmuştur. Düzenli domates tüketmek, menopoz sonrası dönemde kadınlarda yaygın olarak görülen kemik erimesi riskini de azaltabilir.

  • Göz salığını iyileştirebilir

Domatesin içerdiği beta-karoten, vücutta A vitaminine dönüşür. A vitaminin, göz sağlığı ve görüş kalitesi için son derece önemli olduğu bilinmektedir. Yapılan bir çalışmada, beta-karotenin göz gelişiminde önemli bir rol oynadığı da bildirilmiştir.

  • Sindirim sistemi için faydalıdır

Domates, yüksek lif içeriğine sahiptir ve 1 bardak doğranmış domates, günlük lif ihtiyacının ortalama %10’unu karşılamaktadır. Lif alımını arttırmak; sindirim sistemini iyileştirmek, bağırsak tembelliğini azaltmak ve kabızlığı önlemek için faydalı olabilir. Bir çalışmada; lif içeriği yüksek bir beslenme programının, hemoroit riskini azaltmaya yardımcı olabileceği de bulunmuştur.

  • Cilt sağlığı ve kalitesini arttırır

Domates; A vitamini ve C vitamininin iyi bir kaynağıdır. Her iki vitaminin de, cilt sağlığı için çok değerli olduğu bilinmektedir. C vitamini, vücutta kolajen üretimini arttırmak, yaraların daha hızlı iyileşmesini sağlamak ve cildin daha genç görünmesini sağlamak için faydalıdır. A vitamini ise, yaşlanma karşıtı etkisi ile cildinizin kalitesini arttırabilir. Ayrıca, içerdiği bitkisel bileşenlerden biri olan likopen, güneş yanıklarına karşı korunmanızı sağlayabilir.

  • Kansere karşı koruyabilir

Domatesin içerdiği likopenin; kolon, meme, serviks, prostat, akciğer ve mide kanserlerinin riskini azaltabileceğini gösteren çalışmalar mevcuttur.

Domates ve azalan prostat kanseri arasındaki ilişkiye odaklanan çeşitli çalışmalar da mevcuttur. Toplamda 50 bin erkeğin katıldığı bir çalışmada, domates tüketimi ile prostat kanseri riski arasında ters bir ilişki bulundu. Likopen seviyesi daha yüksek olan erkeklerde, diğerlerine göre prostat kanseri gelişme riskinin %21 daha az olduğu bulunmuştur.

  • İnme riskini azaltabilir

Likopen ve inme arasındaki bağlantı ile ilgili yapılan 12 yıllık bir çalışmada; likopen seviyesi en yüksek olan orta yaştaki erkeklerde, inme riskinin %59 daha az olduğu bulunmuştur.

  • Bilişsel düşüşe karşı koruma sağlar

Domatesin içerdiği beta-karoten, bişisel düşüşe karşı korumaya yardımcı olabilir. Toplamda 18 yıl süren bir çalışmada; uzun süre beta-karoten takviyesi olan erkeklerde, bilişsel düşüş riskinin daha düşük olduğu bulunmuştur. Sonuçların görünmesi için uzun vadeli takviye gerekli olduğu, yalnızca bir yıl alınan takviyelerde bir sonuç görülmediği de belirtilmiştir. Ayrıca, bazı araştırmalar, daha fazla domates tüketimini azalan Alzheimer riski ile ilişkilendirmektedir.

Domates Kilo Verdirir Mi?

Domates; düşük kalorili bir besindir, vücut için temel vitamin ve mineralleri içerir, ayrıca iyi bir lif kaynağıdır. Kilo verme ve yağ yakma üzerinde doğrudan bir etkisi olmasa da, yüksek lif içeriği ile daha uzun süre tokluk hissetmenize yardımcı olabilir. Ayrıca, düşük kalorili olduğundan, diyetlere de kolayca dahil edilebilir. Yemeklerin yanında tüketildiğinde doygunluk hissi verdiğinden kalorisi yüksek olan besinlerin daha az tüketilmesini sağlayabilir.

Domatesi salatalarınıza, et ve sebze yemeklerinize, kahvaltı tabaklarınıza, sosların içerisine kolaylıkla ilave edebilirsiniz. Hem öğününüzü lezzetlendirir hem de besin değerinden zenginleştirir.

Kimler Dikkatli Tüketmeli?

Kabuğu yenilebilir olan diğer pek çok sebze ve meyvede olduğu gibi, domates de genellikle pestisler ile kaplıdır. Domatesin en çok böcek ilacı ile birleştirilen sebze meyveler listesinde 9. Sırada yer aldığı belirtildiğinden, mümkünse organik tercih edilmesi tavsiye edilir.

Domates, makul miktarlarda tüketildiğinde genellikle ciddi bir yan etki göstermemektedir. Bununla birlikte, çok fazla tüketilmesi; aşırı likopen ya da potasyum alımına bağlı olarak bazı problemler yaşamanıza neden olabilir. Çünkü uzmanlar; günde 30 mg’ın üzerinde likopen alımını ishal, vücut şişkinliği, hazımsızlık ve mide bulantısı ile ilişkilendirmektedir. Bazı bireylerde de fazla tüketildiğinde kızarıklık, kaşıntı gibi alerjik reaksiyonlar görülebilir.

Kanında çok fazla potasyum olan kişiler, domates tüketirken porsiyon kontrolüne dikkat etmeli. Aynı şekilde bazı böbrek hastalarının da domates tüketimi hakkında doktor ve diyetisyenine başvurması gerekmektedir.

Beğenin ve paylaşın, herkes faydalansın!