Un; ekmek, hamur işleri, tatlı ve makarna da dahil olmak üzere, birçok gıda ürününün yaygın bir bileşenidir. Ayrıca, çorbalar ve çeşitli sosların kıvamını koyulaştırmak için de kullanılır.

Unun dahil olduğu çoğu gıda ürünü, beyaz undan yapılır. Pek çok kişinin beyaz un ile ilgili bir sorunu olmasa da; Çölyak hastalığı ya da glüten hassasiyeti olanlar ve çeşitli nedenlerden dolayı glüten alımından kaçınan kişilerin beyaz un tüketmeleri tavsiye edilmemektedir.

Neyse ki, artık market raflarında glütensiz un alternatifleri de bulunmaktadır.

Glüten Nedir?

Glüten, tahıl ürünlerinin büyük bir bölümünde bulunan bir proteindir. Buğday ve arpa ürünlerinin içinde yer alan glüten, ciddi sağlık problemlerini ya da hassasiyetleri tetikleyebilir.

Bununla birlikte; pirinç, mısır ve kinoa gibi diğer bazı tahıl ürünleri de glüten içerse de, buğday ve arpa ile aynı problemlere neden olmayabilir.

Tahıl ürünlerinin tüketimi çok yaygın olduğundan, bunları günlük beslenme programınızdan çıkarmak, gün içerisinde aldığınız vitamin, mineral, lif ve diğer besin maddelerinin alımını değiştirebilir. Bu nedenle, glütensiz beslenmeyi tercih edecekseniz; genel besin ihtiyaçlarınızı karşılamak için, nasıl yiyecek seçimi yapmanız gerektiğini öğrenmeniz önemlidir.

Bir diyetisyen, glütensiz beslenmek için uygun besin seçenekleri yapmanıza yardımcı olacaktır.

Glütensiz Un Besin Değeri

Glütensiz beslenme, sağlık açısından pek çok yönden yararlı olabilir. Peki, bir ekmek yapımında ya da tatlı tariflerinde glütensiz un kullandığınızda alacağınız besin maddeleri nelerdir?

(½ bardak glütensiz un için besin değeri:

  • Kalori: 259.7
  • Toplam yağ: 7 gram
  • Karbonhidrat: 48 gram
  • Şeker: 2 gram
  • Lif: 8 gram
  • Protein: 6 gram
  • Demir: 2.2 mg

Aynı ölçüde glütensiz un;

  • Günlük yağ ihtiyacının %24.3’ünü
  • Günlük lif ihtiyacınızın %32’sini ve
  • Günlük demir ihtiyacının %28’ini karşılar.

Glütensiz Un Sağlık Yararları

Pek çok markanın, farklı un karışımları içeren çok amaçlı glütensiz un karışımları vardır. Glütensiz unu, buğday unu ile hazırlanan tariflerde kullanabilirsiniz, ancak daha pahalı olabilir. Böyle bir karışım satın alırken, içindekiler listesine göz atmayı unutmamalısınız. Böylece, herhangi bir glütensiz un karışımında hangi unun baskın olduğunu görebilirsiniz.

Glütensiz un, genellikle Çölyak hastaları ve glüten hassasiyeti olanlar için önerilse de, genel olarak glütensiz un ile ilişkilendirilen bazı sağlık yararları da vardır:

  • Kötü kolesterol seviyelerini iyileştirmeye yardımcı olabilir
  • Yüksek lif içeriği ile sindirim sağlığı için faydalıdır
  • Enerji seviyelerini arttırmaya yardımcı olabilir
  • Sağlıksız, işlenmiş gıdalardan uzak durmanıza yardımcı olur (Market raflarındaki çoğu paketli ürün, beyaz un içerir)
  • Glütensiz oldukları için, meyve ve sebze yönünden zengin bir beslenme şeklini benimseme olasılığınız yükselir
  • Kalp hastalığı riskini azaltabilir
  • Bazı kanser türlerinin ortaya çıkma riskini azaltabilir
  • Kan şekeri seviyelerini dengede tutarak, şeker hastalığı riskini azaltabilir
  • Sağlıklı bir şekilde kilo vermeye teşvik eder
  • Huzursuz bağırsak sendromu olan kişilerin sağlığını iyileştirir

Bunlara ek olarak; sağlığınız üzerinde olumsuz etkileri olabilecek gıdalar konusunda, belirgin bir şekilde farkındalık geliştirmenize de yardımcı olur.

Glütensiz Un Kilo Verdirir?

Glütensiz un tercih etmenin ya da glütensiz beslenmenin doğrudan kilo vermeye katkı sağladığına dair kesin bir kanıt yoktur.

Bununla birlikte; glütensiz beslenmeyi tercih ettiğinizde, daha fazla meyve, sebze, yağsız et, baklagiller gibi işlenmemiş yiyecekleri yeme eğiliminde olursunuz. Bu beslenme şekli, genellikle daha sağlıklı ve daha düşük kalorilidir.

Glütensiz un seçmeye başladığınızda, işlenmiş yiyeceklerin sağlığınız ve kilonuz üzerinde olumsuz etkileri olabileceği konusunda farkındalığınız gelişeceğinden dolaylı olarak daha düşük kalorili beslenmenize de yardımcı olabilir.

Glütensiz beslenmeye başladığınızda, gıda etiketlerini daha fazla okumaya başlarsınız. Bu da, zararlı içerikleri ve kilo almanıza neden olabilecek maddelerin vücudunuza girmesine engel olur.

Glütensiz un ile hazırlanmış ekmek gibi seçimler yapmak, zaman içinde kilo kaybına katkı sağlayabilir.

Glütensiz Beslenmenin Riskleri Var Mı?

Çölyak hastalarının dışında glütensiz beslenmeyi tercih eden pek çok insan için, sağlık açısından bir diyet kısıtlaması yoktur. Tercihen glütensiz beslenirler.

Glütensiz un gibi glüten içermeyen gıda alternatiflerinin popülerliği toplumumuzda gittikçe artmaktadır. Bu nedenle, “glüten içermez” etiketi, o besinin direkt sağlıklı olduğu algısı yaratmaktadır. Ancak bu düşünce yanlış bir bakış açısıdır. Her besinin tüketilen miktarı ve içerdiği bütün besin değerleri kilo artışında etkilidir.

2015 yılında Amerika’da yapılan bir çalışmada, toplumun %21’inin glütensiz beslenme için aktif bir gelişmede olduğu belirtilmiştir. Bu oranın, Çölyak hastalığı teşhisi konulan %1’lik nüfusu bir hayli geride bıraktığı görülmüştür.

Glütensiz beslenme ile ilgili en büyük risk; dengeli ve sağlıklı beslenmekten kaçınmaktır. Uzmanlar, market raflarında, buğday içeren versiyonları kadar sağlıksız olabilen glütensiz ürünlerin çokluğuna dikkat çekiyor. Örnekler arasında; glütensiz kraker, pirinç unu, nişasta, kek, kurabiye ve ekmek ürünleri gösterilebilir.

Glütensiz un gibi ürünler; lif, demir, çinko, folat, B vitaminleri, fosfor ve kalsiyumdan ciddi bir şekilde yoksun olabilir. Glüten hassasiyetiniz yoksa, glütensiz beslenmenin çok büyük farklar yaratacağı düşünülmüyor. Birçok insan, glütensiz beslenmenin; daha düşük kalorili, daha düşük yağ içeriğine sahip ve daha sağlıklı olduğunu düşünüyor. Ancak, durum her zaman böyle değildir.

Çölyak hastalığı ya da glüten hassasiyeti yoksa, glütensiz un tercih etmek gerekir mi?

Bazı insanlar; glüten hassasiyeti ya da Çölyak hastalığı olmasa da, glütensiz besin seçimleri yapmayı tercih eder. Çünkü, bu tarz seçimler; sağlıklı beslenmeye ve sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemeye teşvik eder.

Vitamin ve mineral eksikliklerini önlemek, sağlıklı bir kiloya inmek ve sağlıklı bir yaşam tarzını teşvik etmek için; sebze ve meyveler, yağsız et, proteinler ve bakliyatlar açısından zengin, dengeli ve çeşitli bir beslenme şekli benimsemeyi unutmayın.

İşlenmiş gıdalar, hala işlenmiş gıdadır!

Glütensiz un gibi glütensiz gıda ürünlerinin, genellikle daha sağlıklı olduğu ve kilo kaybına katkı sağladığı düşünülmektedir. Halk arasındaki yaygın eğilim; glütensiz un ile hazırlanmış bir ekmek ya da makarnanın, geleneksel ekmek ve makarnaya göre daha sağlıklı olduğuna inancıdır.

Buradaki sorun; glüten içeren ya da glütensiz işlenmiş ürünlerin, hala işlenmiş birer gıda olması ve diğer besinler gibi kalori değerinin bulunmasıdır. Ekmek, makarna, kek, kurabiye ve krakerler, hala şeker ve un içerir. Glütensiz un, yalnızca üründe kullanılan un tipini belirtir.

Glütensiz unu, geleneksel un ile karşılaştırdığınızda, kilo kaybına doğrudan teşvik etmeyeceğini ve daha sağlıklı olmayacağınızı göreceksiniz. Bununla birlikte, glütensiz un karışımlarının bazıları; daha yüksek şeker ve daha düşük lif içerme eğilimindedir. Bu yüzden ürünü tüketmeden önce etiketindeki içindekiler kısmını mutlaka okumalısınız.

Eğer normal un içeren besinler tükettikten sonra midede şişkinlik, hazımsızlık, sindirim sorunu, ishal ya da kabızlık gibi şikayeler yaşıyorsanız o zaman glütensiz un tüketmeyi deneyebilir; semptomların yine de görülüp görülmediğini gözlemleyebilirsiniz. Eğer bu semptomlarının azalıyorsa o zaman glütensiz un tüketimine yönelebilirsiniz.

Beğenin ve paylaşın, herkes faydalansın!