Paleo Diyeti Nedir? / Taş Devri Diyeti Nedir?

Paleo diyeti az veya hiç işlem görmemiş besinleri yemeye odaklı olan bir beslenme planıdır. Paleo diyeti, 10.000 yıl öncesinde yaşayan insanların beslendikleri gibi bir yeme planının olması gerektiği düşüncesini savunmaktadır. İlk olarak Loren Cordion tarafından yazılan Paleo diyeti kitabı ülkemizde Prof. Dr. Ahmet Aydın tarafından “Taş Devri Diyeti” olarak Türkçe’ye çevirilmiştir. Bu beslenme şekli “Taş devri diyeti”, “İlkel diyet”, “Av-avcı diyeti” gibi birçok isimle de adlandırılmaktadır. (Bakınız: The Paleo – Caveman Diet)

Daha fazlası: Dukan Diyeti ve Dukan Diyeti Listesi Örneği

Paleo Diyeti’nde “Bir mağara adamı gibi yemek ye ve kilo ver” sloganı ile zayıflanabileceği savunulmaktadır. Bu diyet sistemi yüksek protein ve yüksek lif içeriği ile kalori kısıtlanmadan kilo verilebileceğini vaat etmektedir.

Paleo Diyeti Nasıl Yapılır / Taş Devri Diyeti Nasıl Yapılır?

Paleo diyetinin beslenme ilkelerine göre işlenmiş hazır gıdalardan uzak durulmalı, olabildiğince doğal besinler ile beslenilmelidir. Bu beslenme planında tüketilmesi ve tüketilmemesi gereken besin grupları vardır. Protein kaynağı et ve et ürünleri serbest olarak tüketilirken süt ve süt ürünlerinin tüketilmesi yasaktır. Aynı zamanda sebze ve meyve tüketimi serbest iken tahıl grubundan olan besinlerin tüketilememesi gerekir. Paleo diyetinde bir diğer yasaklı besinler 3 beyaz olarak adlandırılan tuz, şeker ve undur.

Size özel diyet listesi için: Cepte Diyetisyen mobil uygulamamızı yükleyebilirsiniz.

Paleo diyeti uygulanırken bu sürece uyum sağlamak için diyete yeni başlanıldığında haftanın 3 öğününde besin kısıtlaması yapılmaz ve serbest öğüne izin verilir. Kilo vermenin gerçekleşmesi için bu beslenme planının yaşam şekli haline getirilmesi gerekir. Bu beslenme sistemi uygulanırken egzersiz yapılması gerektiği söylenmemektedir. Eğer diyet yapılan süre boyunca kilo kaybında durma olursa o zaman egzersiz yapılmaya başlanması gerektiği vurgulanmaktadır.

Daha fazlası: En iyi 20 bilimsel öneri ile Zayıflama Yöntemleri 

Et ve et ürünlerinin sıklıkla tüketiliği bu diyet sistemini vejeteryan ve vegan bireyler uygulayamaz. Tahıl grubundan besinlerin yasak olması ve et ürünlerinden beslenmenin ağırlıkta olmasından dolayı maliyeti yüksek bir beslenme planıdır. Bu yüzden de her kesimden insan Paleo diyetini uygulamamaktadır.

Paleo Diyeti Faydaları, Taş Devri Diyeti Faydaları Nelerdir? 

Paleo diyetini savunan ve kitaplarını yazan kişilere göre bu diyet sisteminin sağlığa birçok faydası vardır. Loren Cardioan bu diyet planı ile beslenildiğinde kanser riskinde, kalp hastalıklarının görülme riskinde, diyabet ve tansiyon hastalıklarında azalma olacağını savunmaktadır. Ancak bu beslenme planının ileriki zamanlarda insan sağlığına etkileri hakkında yapılmış uzun vadeli klinik bir çalışma yoktur.

Paleo Diyeti (Taş Devri Diyeti) Zararları?

Paleo diyetinin sonuçlarına dair yapılmış geniş kapsamlı araştırmalar bulunmamaktadır. Ancak beslenme düzenine bakıldığında ilerleyen dönemlerde çeşitli sağlık problemleri oluşabilir. Süt ve süt ürünlerinin tüketilmemesi özellikle kalsiyum mineralinin ve D vitamininin eksikliğinin görülmesine neden olabilir. Tahıl ürünlerinin tüketilememesi ise özellikle B grubu vitaminlerinin yetersizliğine ve posadan fakir beslenmeye neden olur.

Vitamin ve mineral yetersizliğini ve posa kaynağının yeterli alınmamasından dolayı kemik hastalıkları, diş çürümeleri, karaciğer yağlanması, yorgunluk, halsizlik, dikkatsizlik, ağız kokusu, sindirim sistemi sorunları gibi birçok sağlık problemi görülebilir.

Paleo Diyeti’nde Bilinmesi Gerekenler / Taş Devri Diyeti’nde Bilinmesi Gerekenler

Paleo Diyetinde tüketilmemesi gereken besinler:

• Süt, peynir, ayran, yoğurt, kefir, dondurma, süt tozu, krema gibi süt ve süt ürünleri
• Makarna, pirinç, bulgur, ekmek, kraker, krep, yulaf ezmesi, lazanya, sandviç gibi tahıl ürünleri
• Patates, mısır, mısır şurubu
• Meyve suları, asitli içecekler, enerji içecekleri ve alkol
• Maş fasulyesi, kuru fasulye, bakla, barbunya, mercimek, nohut, soya fasulyesi, yer fısıtığı, fıstık ezmesi, kara fasulye gibi bakliyat çeşitleri
• Yapay tatlandırıcılar
• Tereyağ, margarin gibi yağ çeşitleri
• Ketçap, mayonez, patates kızartması, salamura ürünler, turşu gibi aşırı tuzlu besinler
• Şekerlemeler, hamur işleri, bisküvi,kraker, cips gibi atıştırmalıklar
• Salam, sosis, sucuk gibi işlem görmüş şarküteri ürünleri

Paleo Diyetinde tüketimi serbest olan besinler:

• Tavuk eti, dana eti, hindi, biftek, domuz eti, kuzu eti, tavşan eti, kaz eti gibi et çeşitleri
• Somon, ıstakoz, istiritye, kılıçbalığı, alabalık, ton balığı, sardalya, orkinos, yengeç, karides gibi deniz ürünleri
• Kuşkonmaz, kereviz, enginar, ıspanak, lahana, kabak, brokoli, maydanoz, patlıcan, yeşilsoğan, avokado, biber(sarı,yeşil,kırmızı), karnıbahar, pırasa, domates, taze yeşil fasulye, taze nane, brüksel lahanası gibi sebze çeşitleri
• Balkabağı, tatlı patates, pancar gibi nişastalı besinler az miktarda tüketilmelidir
• Zeytinyağı, hindistancevizi yağı, avokado yağı tüketilebilir.
• Badem, kaju, ceviz, fındık, kabak çekirdeği, ay çekirdeği, çam fıstığı tüketilebilir.
• Elma, mango, erik, yaban mersini, üzüm, mandalina, portakal, incir, ananas, çilek, limon, muz, şeftali, ahududu, karpuz ve kavun tüketimi serbest olan besinlerdir.

Paleo Diyeti Yapanlar Ortalama Kaç Kilogram Verir?

Uygulanan diyet sisteminin sonucunda verilen kilogram diyetin kalorisi ve kişinin metabolizmasına göre farklılık gösterir. Kilo verme süreci veya hızı kişinin metabolizmasının çalışma hızına, beslenme alışkanlıklarına ve fiziksel aktivite durumuna göre değişir. Paleo diyetini uygulayanların haftada ortalama 1-1,5 kg ağırlık verdiği görülmektedir. Ancak hızlı ve kalıcı olmadan verilen kiloların çabuk geri alınabilecği unutulmamalıdır. Uygulanacak beslenme planı kişinin yaş, cinsiyet, boy, kilo ve fiziksel aktivite seviyesine göre değişir. Paleo diyetinde ise çok fazla besin kısıtlaması vardır ve bütün besin gruplarından yeteri miktarda alınamamaktadır. Bu yüzden de her bireyde olumlu sonuçlar vermeyebilir.

Paleo Diyeti Listesi Örneği

Kahvaltı:

• 2 adet yumurta
• Domates, salatalık
• 2 adet ceviz içi

Ara öğün:

• 10 adet fındık + 2 adet kuru kayısı

Öğlen:

• 100-120 gr haşlama veya ızgara et, tavuk veya balık
• Haşlama sebze
• Bol yeşillik ile yapılmış salata (1 yemek kaşığı zeytinyağ ve limon)

Ara öğün:

• 1 porsiyon meyve + 2 adet ceviz içi

Akşam:

• Zeytinyağlı sebze yemeği
• Salata
• Gece: 1 porsiyon meyve

Paleo Diyeti Sık Sorulan Sorular / Taş Devri Diyeti Sık Sorulan Sorular

• Paleo diyeti ile Dukan diyeti aynı mı?

Paleo diyeti protein kaynağı olarak sadece et çeşitlerinin tüketilmesine izin verirken Dukan diyetinde etin yanında süt ve süt ürünleri de serbest olarak tüketilebilir. Dukan diyetinde sıvı ve katı yağların tüketimi çok sınırlıdır ve gün içinde karbonhidrat kaynağı olan yulaf kepeği beslenme planında mutlaka bulunmalıdır. Paleo diyetinde ise yulaf kepeği de dahil tahıl grubundan besinlerin tüketimi yasaktır. Dukan diyetinde tüketimi sınırlandırılmış olan sebze ve meyveler Paleo diyetinde serbest bir şekilde tüketilebilir.

• Paleo diyetinde hangi besinler tüketilemez?

Paleo diyetinde tuz, şeker, un içeren gıdalaın ve işlenmiş gıdaların tüketilmesine izin verilmez. Makarna, pilav, ekmek, galeta gibi tahıl grubundan besinlerin; nohut, mercimek, bakla gibi bakliyat çeşitlerinin; süt, yoğurt, peynir gibi mandıra ürünlerinin ve patatesin tüketilmesi yasaktır.

• Paleo diyetinde sadece et mi tüketilebilir?

Paleo diyetinde yumurta, et ve et ürünlerinin yanında sebze ve meyvelerin tüketimi serbesttir. Ancak işlem görmüş salam, sucuk, sosis, pastırma gibi et ürünleri tüketilemez. Yağ grubundan da zeytinyağ, hindistancevizi yağı ve avokado yağı serbest olarak tüketilebilir.

• Paleo diyeti kaç gün uygulanabilir?

Paleo diyetinin uygulanmasına dair bir süre sınırlaması yoktur, ideal kilograma ulaşana kadar uygulanabilir. Ancak besin çeşitliliğinin sınırlı olmasından dolayı vücutta yetersizlik görülebilir. Yetersizliğin artması durumundaa ise vücutta çeşitli sağlık sorunlarının görülebileceği unutlmamalıdır. Verilen kiloların kalıcı olması ve geri alınmaması için bütün besin gruplarından ideal oranda alınması gerekir ve besin değeri ihtiyaçlarının karşılanması gerekir.

• Paleo diyetinin zararları var mı?

Bu diyet sisteminde süt ve süt ürünleri, kurubaklagiller ve tahıl grubunun tüketilmesi yasaktır. Bu yüzden ilerleyen zamanlarda yetersiz lif alımından kaynaklı sindirim sorunları, B grubu vitaminlerinin ve folat yetersizliğinden sinirlilik hali, yorgunluk, halsizlik gibi sıkıntılar görülebilir. Süt grubundan yetersiz beslenilmesi ise özellikle kalsiyum ve D vitamini eksikliğine neden olabileceğinden kemik ve diş sağlığında sorunlar olabilir.

• Paleo diyeti uygulanırken ekmek tüketilebilir mi?

Paleo diyet sistemi uygulanırken ekmek dahil bütün tahıl ürünlerinin tüketimi yasaklanır. Karbonhidrat kaynağı olarak sadece meyve tüketimine izin verilir.

• Paleo diyetinde kaç öğün beslenmeli?

Paleo diyet programını uygulayan kişinin sağlık durumuna ve beslenme düzenine göre bu durum değişiklik gösterebilir. Ancak 3 ana öğün 2-3 ara öğün şeklinde bir beslenme programı uygulanabilir.

Kişiye özel diyet listeleri için… 

İstanbuldaysanız, iletişim sayfamızdan randevu alabilir. Uzaktaysanız, telefonunuza Appstore veya Playstore üzerinden Cepte Diyetisyen mobil uygulamamı indirip kişiye özel diyet listesi talep edebilirsiniz. Ayrıntılar için Cepte Diyetisyen sayfama göz atabilirsiniz.

Diyetisyen Ayşe Tuğba Şengel