Soğuk algınlığına ne iyi gelir? en doğal ve en etkili bitki çayları ile bağışıklık sisteminizi güçlendirebilir ve soğuk algınlığı tedavisini hızlandırabilirsiniz. Sorularınız olursa, yazının altına yorum olarak bırakabilirsiniz, hepsini cevaplıyor olurum. Sevgiler, Diyetisyen Ayşe Tuğba Şengel.
Soğuk Algınlığı ve Grip Nedir ?
Soğuk algınlığı virüslerin bilhassa rinovirüsün neden olduğu boğaz ve burnu kapsayan üst solunum yolu mukozasının enfeksiyonudur. Soğuk algınlığı burun-boğaz akıntısına eşlik eden boğazda rahatsızlık hissi ve öksürük ile karakterizedir. Küçük çocuklarda yıl içinde ortalama 6-8 kez, yetişkinlerde ise 2-3 kez görülebilir.
Soğuk algınlığı virüs ile enfekte olmuş eşyalar ile çok kolay bulaşabilirken, nefes, burun mukozası akıntısı gibi damlacıklar aracılığıyla da bulaşıma açıktır. Tedavi yöntemleri semptomatiktir ve otoriter bir rutin antiviral ajan kullanılmamaktadır. Yetişkinlerde semptomatik tedavide kullanılan raf üstü ilaçların çocuklarda etkili olduğunu gösteren kanıt yoktur bunun yanı sıra ölüm gibi ciddi yan etkiler ortaya çıkabilir. Bu yan etikler göz önüne alındığı için; Besin ve İlaç Yönetimi (FDA) bu ilaçların 4 yaş altı çocuklarda kullanımını önermemektedir. Bu sebeple tamamlayıcı tedavi yöntemleri soğuk algınlığı için oldukça yaygın yaklaşımlardır.
Geleneksel bitkisel ilaçlar, soğuk algınlığı ve grip hastalıklarının önlenmesi veya tedavisi için geçmişten bu yana kullanılmaktadır. Bu viral kaynaklı enfeksiyonların tedavisi için çeşitli ilaçlar yaygın olarak kullanılmaktadır. Tedaviler esas olarak bitkilerden izole edilen kimyasal veya biyokimyasal ajanlara bağlıdır. Bu maddeler arasında çeşitli polifenoller, flavonoidler, saponinler, glukozitler ve alkaloidler bulunur.
Solunum yolu virüsleri çocuklarda ve yetişkinlerde influenza benzeri hastalık belirtilerinin başlıca nedenidir ve her yıl ciddi morbidite ve mortaliteye yol açar. Dünya Sağlık Örgütü, salgın influenza nedeniyle yılda 25 ila 50 milyon vaka olduğunu tahmin etmektedir.
Kullanılan influenza aşıları sadece aşı suşları epidemik suşları antijenik olarak eşleştirdiğinde etkilidir. Bu nedenle, mevsimsel grip aşıları neredeyse her yıl güncellenmelidir. Ek olarak, mevsimsel influenza aşıları antijenik olarak farklı pandemik influenza virüslerine karşı koruma sağlamazlar.
Solunum yolu viral enfeksiyonları için tam etkili ilaç veya aşı olmadığından, alternatif tedaviler aramak makul bir seçenektir. Koruyu hekimlik bu enfeksiyonlar için en önemli adımdır. Son yıllarda viral solunum yolu enfeksiyonları, özellikle de influenza virüsleri, etkili tedavi ya da aşı bulunmaması nedeniyle dünya çapında topluluklar üzerinde önemli bir etkiye sahip olmuştur.Optimal ilaçların yokluğu ve etkili aşıların eksikliği, alternatif doğal tedavilere gereksinim olduğunu düşündürmektedir.
Soğuk Algınlığı için Etkili Yöntemler Nelerdir?
- Üst solunum yolu enfeksiyonlarının tedavisinde maoto, meyan kökü, antiwei, Kuzey Amerika ginsengi, mürver, Ekinezya (karnosik asit), nar, guava çayı ve Bai Shao gibi bitkisel ilaçlar etkili bulunmuştur.
- Çalışmalar, bitkisel özlerin solunum virüsleri ile savaştığı çeşitli etki mekanizmalarını ortaya çıkarmıştır.
- Bazı diyet takviyeleri, solunum yolu viral enfeksiyonlarının önlenmesinde ve tedavisinde de etkinlik göstermiştir.
- Çinko, selenyum, C vitamini, deniz yosunu özütü, maya bazlı ürün ve sarımsak özü içeren takviyeler, solunum virüslerine karşı destekleyici etkiler göstermiştir.
- Probiyotikler, akut üst solunum yolu enfeksiyonlarının sayısı, akut üst solunum yolu enfeksiyonu epizotlarının oranı ve antibiyotik kullanımının azaltılmasında plasebodan daha iyi bulunmuştur. Bu sebeple turşu, kefir, boza gibi probiyotik besinlerin özellikle kış aylarında diyetlerinizde bulunması oldukça faydalıdır.
- Nemli hava ve buhar takviyesi üst solunum yolunu rahatlatabilir.
- Ayrıca fazla sıvı alımı ciddi yan etkileri olmadan tedavide yararlı olabilir.
- Alkalidiyetler veya içecekler, in vitro çalışmalarda antiviral özelliklere sahip olabilirler, bu da, alkali ortamın solunum yolu virüsü üzerindeki etkisizleştirici etkisini gösterir.
- Topraklama insan vücudu için doğal bir anti-enflamatuar etkiye sahip olabilir.
- Fakat solunum viral enfeksiyonları üzerinde alkalizasyon veya topraklamanın rolünü araştıran in vivo veya klinik çalışma yoktur.
- Bu nedenle, potansiyel iyileştirici etkilerin ortaya çıkarılması için gelecekteki çalışmaların yapılması önerilmektedir.
Soğuk Algınlığında Bitkisel Tedavi Yöntemleri
Bitkisel çaylar
Çoğu hoş aromatik lezzeti için tüketilen ya da günlük rahatsızlıklar diye adlandırılan, soğuk algınlıkları, konstipasyon (kabızlık) , diyare (ishal), hazımsızlık, yorgunluk, insomnia (uykusuzluk) gibi problemler için tedavi edici özellik taşıyan bitki veya bitki karışımlarından oluşurlar.
Bitki Çayları İçin Dikkat Edilmesi Gerekenler
Bitki çayı alırken dikkat edilmesi gereken birkaç kural vardır. Bitki çaylarının son kullanma tarihlerine bakmadan kesinlikle alınmaması gerekir. Mümkün oldukça en tazesi alınmalıdır. Bitki çayları eğer nemden uzak ve kapalı bir kapta muhafaza edilmişse en fazla 18 aylık bir raf ömrü vardır. Bitki çayları mutlaka güvenilir yerlerden örneğin eczanelerden alınmalıdır.
Bitkisel çaylar genellikle 3 yöntemle hazırlanır. Bunlar:
- İnfüzyon (Demleme)
- Dekoksiyon (Kaynatma)
- Meserasyon (Bekletme)
Bitki çaylarının hepsinin aynı şekilde demlenmesi doğru değildir. Zira bazı bitkilerin demlenmesi için normal çay demleme yöntemi, bazılarında ise haşlama-kaynatma yöntemi gerekebilir. Bunları ise yaprak ve kök bitki çayı demlemesi olarak ayırmak çok daha doğru olacaktır.
Yaprak Bitki Çayı Demleme
Ihlamur, adaçayı, yeşil çay, ekinezya, anason, biberiye, gül, papatya, melisa, sinameki, hatmi çiçeği, kuşburnu, hibisküs gibi şifalı bitkilerden kimisinin çiçeğinden, meyvesinden; kimisinin ise yaprağından çay elde edilse de benzer demlenme şekillerine sahip oldukları için bu sınıfta incelenir.
Önce sertlik derecesi dengeli, klor oranı düşük iyi kalite içme suyu kaynatılır. Ardından çayı yapılacak bitkinin yaprakları kaynamış ve en az 1 dakika dinlenmiş olan suya eklenir. Genellikle 1 tatlı kaşığı kuru veya bir avuç taze ot için dörtte bir litre su kullanmak gerekir. Son olarak çayın demlenmesi için 5 ila 10 dakika bekletilir. (Bu bekleme süresi bitkiden bitkiye değişiklik gösterir.)
Kök Bitki Çayı Demleme
Havlıcan, zencefil, kabuk tarçın gibi sert ve kök bitkilerden kaynatma yoluyla çay yapılır. Bunun için aynı miktarda su ve bitkiyi birlikte cezveye/tencereye koyup cezvenin/tencerenin kapağı kapatıldıktan sonra düşük ateşte 15-20 dakika haşlamaya bırakılır. Daha sonra ise bir süzgeç yardımıyla kök bitkinin açığa çıkardığı su (çay) süzülerek servis edilecek kaba alınır. Kök bitki çayı içime hazırdır. Bu çayların tatlandırılmasında daha çok limon ve bal kullanılır.
Soğuk Algınlığına Ne İyi Gelir? En Etkili Bitki Çayları
Ekinezya
Ekinezyanın kanıtlanmış anti-bakteriyel, anti-enflamatuar, bağışıklık sistemini güçlendirici ve yara iyileştirici özellikleri vardır. Ağız ve yutak dezenfektanı olarak, karın ve baş ağrısında ağrı kesici olarak kullanılır. Ayrıca öksürük ve soğuk algınlığı gidermede etkili olduğu tespit edilmiştir.
Yeşil Çay
Yeşil çayın antiviral, antibakteriyel, antifungal ve antioksidan aktivitelerin yanı sıra diğer biyoaktivitelere sahip olduğu gösterilmiştir. Bu aktiviteler polifenolik bileşenlere, kateşinlere ve flavanoidlere bağlıdır. “Soğuk algınlığı ve grip” ile ilgili öznel semptom skorlarına dayanan bir çalışmada, bireyler günlük olarak, polifenol açısından zengin bir standart yeşil çaydan yapılmış kapsüllere, günde yaklaşık 10 fincan çay tüketimine veya bir plaseboya eşdeğer olarak tüketilmiştir.
Yeşil çay tüketen grup yaklaşık olarak 1/3 oranında daha az soğuk algınlığı semptomu göstermiştir. Mikrobiyal / viral karakterizasyonun yokluğunda, grip mevsiminde düzenli olarak yeşil çay tüketiminin yararlı olabileceği görünse de, bu tür sonuçları influenzaya özel olarak ilişkilendirmek zordur.
Pembe Laden (Cistus Incanus)
Pembe Laden olarak bilinen bu bitkinin antibakteriyel ve antiviral etkinliği uzun süredir bilinmektedir. Ayrıca bu bitkinin özünün influenza A virüsüne karşı antiviral etkiniği gösterilmiştir. Antiviral etkisini muhtemelen, virüse bağlanarak ve hücrelerin içine girmesini engelleyerek erken aşamaları inhibe etme şeklinde gerçekleştirdiği düşünülmektedir.
Nar (Punica granatum)
Latince ismi Punica granatum olan nar, soğuk algınlığından korunmak için tüksetilmesi konusunda oldukça popülerdir. Polifenol bakımından zengin nar ekstreleri ile, yakın zamanda anti-influenza özelliği ile virüs aktivitesine etkisi için çalışılmıştır.
Pembe laden gibi virüs replikasyon döngüsünde çok erken bir safhada ortaya çıkan, muhtemelen viral HA’yı bloke etme ve hücrelere girme kabiliyetini engellemesinin bir sonucu olarak faaliyet göstermiştir.
Ihlamur
Ihlamur diğer bitkilerde olduğu gibi içerdiği polifenolik bileşiklerle antioksidan ve antimikrobiyal özellikler gösterir. Solunum yollarını rahatlatır.
Kuşburnu
Kuşburnu içerdiği yüksek C vitamini (Askorbik asit) ile soğuk algınlığı ve grip için önemli bir savurucudur. Fakat dikkat edilmesi gereken en önemli husus, uzun süreli kaynatma sırasında C vitamini bozulmadan kalabilirken; soğuma sırasında askorbik asit miktarı hızla azaldığından, C vitamininden azami şekilde yararlanabilmek için, hazırlandıktan sonra, 5 dakika içinde içilmelidir.
Bağışıklık Arttırıcı Kür Tarifi
Ayrıca, soğuk algınlığına ne iyi gelir konusunda çektiğim bağışıklık arttırıcı kür tarifinide izleyebilirsiniz.
Ayrıca, bir önceki Ihlamurun Faydaları Nelerdir? Ihlamur Çayı Nasıl Yapılır? başlıklı yazımıza göz atabilir. Mevsim geçişi ve kış aylarında bağışıklık sistemimizi güçlendirir ve hastalıklara karşı bünyemizi koruyan ıhlamur çayı hakkında tüm detayları okuyabilirsiniz.
Siz de fikrinizi belirtin