Bu yeni yazımızda, yüksek tansiyona ne iyi gelir, yani hipertansiyona iyi gelen yiyecekler hakkında bilimsel bilgilere yer verdik. Sorularınız olursa, bu yazının altına yazabilirsiniz. Hepsini cevaplıyor olacağız. Ayrıca, bu yazıda düşük kan basıncı diyeti olarak uygulanan Dash Diyeti hakkında bilgileri de bulabilirsiniz.
Yüksek Tansiyon (Hipertansiyon) Nedir?
Damar içinde akan kanın damar çeperine yaptığı basınca tansiyon denmektedir ve mmHg olarak ölçülmektedir.
Hipertansiyon; Arteriyel kan basıncının 140/90 mmHg ve daha yüksek seviyede olma durumudur. Dünya Sağlık Örgütü 2008 verilerine göre 25 yaş üzeri yetişkin bireylerde hipertansiyon sıklığını %40 olarak belirtmiş ve 2025 yılına kadar 1.5 milyar insanı etkileyebileceğini öngörmüştür. Ülkemizde yapılan TEKHARF çalışmasında 5 milyon erkekte ve 7 milyon kadında hipertansiyon bulunduğu tahmin edilmektedir.
Ayrıca, kalp damar hastalıklarında beslenme detaylarına mutlaka göz atın.
Yüksek Tansiyon (Hipertansiyon) Belirtileri Nelerdir?
Yüksek tansiyon 2. Evre olarak bildirilen büyük tansiyonun 160 ve üzerine çıkması sonrası belirti vermektedir. Ani yükseklikler veya 1. evrede-ki yükseklikler ani olarak belirti vermemektedir.
Kan basıncının yükselmesi durumunda görülen belirtiler arasında;
- Baş dönmesi,
- Nefes darlığı,
- Bulanık görme,
- Burun kanaması,
- Düzensiz kalp atışları sayılabilir.
Tansiyonun yükselmesi biranda belirti vermediği için düzenli tansiyon ölçümü önem taşımaktadır. Yüksek tansiyon birey farkına varmadan vücuda olumsuz etkiler verebilmektedir.
Hipertansiyon belirtileri
- Baş ve boyun arasında şiddetli ağrı
- Baş dönmesi
- Göz kararması
- Burun kanaması
- Nefes darlığı
- Yorgunluk
- Uyku hali
- Çarpıntı
- Ani terleme
- Sık idrara çıkma gibi belirtiler göstermektedir.
Hipertansiyonun ihmal edilmemesi gerektiği, bu rahatsızlığın komplikasyonlarının ağır olabileceği bildirilmiştir. Yüksek kan basıncının beyin damarlarına zarar verebileceği, inme, beyin kanaması gibi rahatsızlıklara sebep olabileceği bildirilmiştir.
Kan damarlarından kalbe pompalanan kanın bozuk sisteminden dolayı kalp rahatsızlıklarının görülebileceği bildirilmiştir.
Yüksek tansiyon böbrekteki ince damarlara zarar vererek böbrek çalışmasını engelleyerek böbrek rahatsızlıklarına sebep olabilmektedir.
Yüksek Tansiyon (Hipertansiyon) Nedenleri Nelerdir?
- Yaş: Yaşlanma ile kan basıncında artış görülebilmektedir. Yüksek tansiyon belirtileri 35-50 yaşları arasında görülmektedir.
- Cinsiyet: Yapılan çalışmalar doğrultusunda 50 yaşına kadar erkeklerde görülme oranı artarken 55 yaşından sonra kadınlarda görülme sıklığının artış gösterdiği bildirilmiştir.
- Kalıtım: Yüksek tansiyon görülen bireylerin %60’ında ailelerinde yüksek tansiyon görüldüğü tespit edilmiştir.
- Obezite: Obez bireylerin %40’ında yüksek tansiyon meydana geldiği tespit edilmiştir.
- Diyabet: Diyabetik bireylerde yüksek tansiyonun çok sık görüldüğü bildirilmiştir.
- Fazla tuz tüketimi: Fazla tuzun vücutta tolere edilemediği durumda kan basıncında artışa neden olmaktadır.
- Fiziksel aktivite: Fiziksel aktivitenin olmaması veya yetersizliği durumunda yüksek tansiyon görülme olasılığı arttırır.
- Alkol tüketimi: Yüksek alkol tüketimi kan basıncında artışa neden olmaktadır.
Yüksek Tansiyon (Hipertansiyon) Risk Faktörü Taşıyanlar
- Aile geçmişinde hipertansiyon olan bireyler,
- Kolesterol gibi kalp damar hastalık problemi bireyler, (bkz: Kolesterol Diyeti)
- Diyabetik bireyler,
- Kortizol gibi hormonal ilaç kullanan bireyler,
- Aşırı tuz tüketen bireyler,
- Obez bireyler,
- Sedanter bireyler,
- Aşırı alkol tüketen bireyler hipertansiyon riski taşımaktadır.
Bu nedenle sağlık kurum ve kuruluşlarında tansiyon ölçümü birincil olarak uygulanan yöntemdir.
Hipertansiyona İyi Gelen Yiyecekler
Yüksek tansiyona ne iyi gelir, hipertansiyona iyi gelen yiyecekler ve önemli besinleri aşağıda bulabilirsiniz.
Limon
Limon C vitamini içerir ve antioksidant etki gösterir. Aynı zamanda asidiktir ve kan sulandırıcı etkiye sahiptir. Limon kan damarlarının esnekliğini sağlamaktadır. Böylelikle kan basıncında düşüşü sağlamaktadır. Düzenli tüketiminde kan basıncının yükselmesini engellediği bildirilmiştir.
Sarımsak
Sarımsak nitrik asit ve hidrojen sülfür içermektedir. Bu iki etmen kan basıncını düşürücü etkiye sahiptir. Sarımsak aynı zamanda antioksidanttır. Çiğ ve pişmiş olarak tüketimi önerilmektedir.
Kakao
Kaliteli kakao antioksidant özelliğe sahiptir. Bu nedenle kalp damar sağlığında koruyucu etki göstermekte ve kan basıncında düşüşü sağlamaktadır. Sağlıklı bireyler için koruyucu etki açısından günlük en fazla 15-20 gram en az %70 kakao içeren bitter çikolata önerilebilmektedir.
Domates
Domates likopen içermektedir. Bu madde antioksidant özellikte aynı zamanda kolesterol düşürücü etkiye sahip olmasından dolayı kalp damar sağlığı üzerinde olumlu etkileri olduğu bildirilmiştir. Aynı zamanda kan basıncı düşürücü etkiye de sahiptir.
Havuç
Havuç potasyum ve nitrattan zengindir, A vitamini içerir. Kalp ve damar sağlığı üzerine olumlu etkiye sahiptir. Damarların daralmasını engelleyerek kan basıncındaki artışa engel olmaktadır.
Kereviz
Kereviz ftalit adında bir madde içermekte ve damar sağlığında koruyucu etkiye sahip olduğu bildirilmiştir. Hipertansiyondan korunmak için tüketimi önerilmektedir.
Kayısı
Kayısı bol miktarda potasyum içermektedir. Buda kalp damar sağlığında koruyucu etki göstermektedir.
Muz
Muz potasyum ve fosfor minerallerini bol miktarda içermektedir. Bu mineraller kalp damar sağlığını koruyucu etki göstermektedir.
Dash Diyeti
Daha düşük kan basıncı diyeti olarak planlanan bir beslenme programıdır. Amaç kalp damar sağlığını koruyarak daha düşük kan basıncı sağlamaktır. Hipertansiyon görülen bireylerde bilimsel olarak DASH diyeti uygulanmış ve olumlu etkiler tespit edilmiştir. DASH diyeti hipertansiyon durumunda diyet protokolü halini almıştır. En birincil amaç beslenmede tuz miktarını kısıtlamak ve kanın damarlara olan basıncını azaltarak kalp damar, böbrek sağlığını korumaya çalışmaktır. Hipertansiyon durumunda obezitenin engellenebilmesi içinde vücut ağırlığını dengelemek için porsiyonlamaya da önem verilmektedir.
DASH Diyeti İpuçları;
- Beslenmedeki yağ miktarının azaltması,
- Sebze ve meyve tüketiminin arttırılması,
- Ilımlı miktarda kuruyemiş tüketimi,
- Yağsız balık ve beyaz et tüketimin artırılarak, kırmızı et tüketiminin azaltılması,
- Hazır gıda ürünleri, konserve yiyecekler, tuzlu salamuraların beslenmede tamamen yasaklanması
- Soslu yiyecek tüketiminin yasaklanması
- Kilo artışını önlemek için basit karbonhidrat içeren hamur işi vb. gıda tüketiminin sınırlandırılması,
- Kalsiyum ve magnezyum kalp sağlığı için önemli minerallerdir, bu nedenle tüketiminin artırılması, genel beslenme planını oluşturmaktır.
ÖNEMLİ NOT: DASH diyeti yapılıyor gerekçesi ile ilaç bırakılmamalıdır.
Ülkemizde tuz tüketimi ve kan basıncı ile ilgili yapılan bir çalışmada ortalama günlük 18 gram tuz tüketiminin olduğu bildirilmiştir. Beslenme il alınan başlıca tuz kaynakları peynir, turşu, zeytin, salça ve yemeğin tadına bakmadan bilinçsiz tuz eklenmesi olduğu bildirilmiştir. Batı toplumlarında günlük ortalama tuz alımının 9-12 gram olduğu bildirilirken hipertansiyon durumunda yapılan DASH diyetinde günlük ortalama 5-6 gram tuz alınmaktadır.
Yüksek Tansiyon (Hipertansiyon) Korunma
Risk faktörleri bulunan bireylerin düzenli olarak kan basınç ölçümü yaptırması gerekmekte, bununla birlikte koruyucu önlemler olarak, vücut ağırlığının dengelemesi gerekmektedir. Obeziteden korunmak gerekmektedir. Düzenli ve dengeli beslenilmesi gerekmektedir. Bunun için;
- Yağsız et, peynir, süt ve yoğurt tüketilmelidir.
- Posa içeriği yüksek sebze ve meyve tüketimi artırılmalıdır. Günlük 5porsiyon sebze ve meyve önerilmektedir.
- Tam tahıllı ürünler tercih edilmelidir.
- Beslenmede tuz miktarını dengeli tutmalı, günlük tuz tüketimi 6 gramdan fazla olmamalıdır. (1 çay kaşığı tuz 6 gramdır)
- Düzenli egzersiz ve spor yapılmalı,
- Alkol tüketimi ılımlı ölçüde olmalıdır.
- Hazır gıda tüketiminde etiket okunmalı, tuz miktarına dikkat edilmelidir.
Yüksek Tansiyon (Hipertansiyon) Tedavi
Tansiyonun yüksekliğine göre yaşam tarzı değişikliği, beslenme de değişiklik ve ilaç tedavisi uygulanmaktadır. Tansiyonun çok az yüksekliği yaşam değişikliği ile dengelenebilmektedir. Bu yaşam değişikliğinin temelini beslenme ve fiziksel aktivite sağlamaktadır.
Tansiyonun orta derece ve ciddi yüksekliğinde yaşam tarzında değişiklik yeterli olmamakla birlikte ilaç tedavisi de kullanılmaktadır. İlaçlar damar genişliğini sağlayarak kan basıncının azalmasını sağlamaktadır.
Ayrıca, bir önceki Dumping Sendromu Nedir? Tüp Mide Ameliyatı Sonrası Beslenme başlıklı yazımıza göz atabilir. Obezite cerrahi sonucunda, tüp mide ameliyatı sonrasında beslenme detaylarını ve diyetini okuyabilirisiniz.
Siz de fikrinizi belirtin