Çinko eksikliği, başta cinsel isteksizlik ve kısırlık gibi birçok sağlık durumlarına neden olur. Bu yazımıdan, çinko eksikliği belirtileri nelerdir ve nasıl tedavi edilir, detaylı bir şekilde bulabilirsiniz. Her hangi bir sorunuz olursa, aşağıya yorum olarak bırakın. Tüm soruları cevaplıyor olacağım.

Çinko Eksikliği Nedir?

Çinko eksikliği; vücutta gereksinimi karşılayacak kadar çinkonun bulunmaması demektir.

Çinko vücudumuzda en fazla karaciğer, pankreas, böbrek, kemik, kas ve dokularda bulunan bir mineraldir.

Çinko vücudumuzda birçok hormona yardımcı olan çok önemli bir mineraldir. Ayrıca vücudun enfeksiyonlara karşı korunmasında ve hücresel bağışıklığın oluşumunda önemlidir. Hücre çoğalması, protein sentezi, DNA oluşturmak, yaraların iyileşmesi, cinsel fonksiyonların devamlılığı için de çinko mineraline ihtiyacımız vardır.

Çinko eksikliği; çinkodan yetersiz beslenme, alkol, çeşitli ilaç kullanımlarına, hemodiyaliz, HIV, romatoid artrit ve barsak sistemindeki bir emilim bozukluğuna bağlı artan kayıptan ya da hamilelik dönemleri gibi artan ihtiyaç kaynaklı olabilir. Ayrıca çeşitli bitkisel kaynaklı diyetlerin ya da çok düşük kalorili diyetlerinde eksikliğe neden olabildiği bilinmelidir.

Çinko Eksikliği Belirtileri Nelerdir?

  • Zihinsel Sorunlar
  • Enfeksiyon: Çinko bağışıklığı güçlendirir. Eksikliğinde ise bağışıklık zayıfladığı için en çok görülen belirtilerden biridir enfeksiyon.
  • Ciltte Açık Yaralar
  • Yaraların Geç İyileşmesi: Çinkonun hücre yenilenmesinde görevi vardır. Ve eğer kişide eksiklik söz konusu ise ciltte oluşan yaralarda geç iyileşme görülür.
  • Sinirsel Değişiklikler
  • Solgun görünüm
  • Çocuklarda gelişim geriliği: Çinko hücre, kas ve kemik gelişiminde etkin rol oynar eksiklik durumunda çocuklarda cücelik gelişebilir.
  • İştahsızlık
  • Depresyon
  • Tat ve Koku Duyusunda Hissizlik: Çinko beyinde gıda alımını kontrol eden bölgeyi uyarmaya yardımcı olmaktadır.
  • Saç Dökülmesi: Saç derisinin sağlığı ve saçların sağlıklı bir şekilde uzaması için çinkoya ihtiyacımız var.
  • Testosteron Hormonunda Azalma: Erkeklerde çinko testosteronun salgılanmasında yardımcıdır.
  • Hızlı Zayıflama: Bir anda hızlı bir şekilde zayıflayan insanların bazılarında yapılan araştırmalar sonucunda çinko eksikliği belirlenmiştir.
  • Hafıza Bozukluğu
  • Cinsel İsteksizlik
  • Akne: Çinko eksikliğinin çok sık rastlanan belirtilerindendir. Yapılan araştırmalar sonuncunda çinkonun oral alımı ile akneyi tetikleyici yağ ve bakteri oluşumunu engellediği görülmüştür. Aynı şekilde hormonlarında akne oluşumunda etkili olduğu bilinen bir gerçek ve çinko hormonları da dengeleyici etkisi olduğundan eksikliği akne oluşumunda etkilidir.
  • Kulaklarda Çınlama: Çinko kulakta antioksidan gibi davranır. Yapılan araştırmalarda çinko takviyesi ile beslenen 66 kişide steroid tedavisi ile beslenenlere oranla daha çabuk duyma yetilerinin geri kazanıldığı görülmüştür.
  • İshal: Yapılan son çalışmalarda çinkonun ishal tedavisinde olumlu etkilerinin olduğu görülmüştür.
  • Kısırlık: Çinko cinsel organların gelişiminde etkin rol oynar. Kadınlarda hormonların düzenli çalışmasını sağlar.

Çinko Eksikliği Nasıl Giderilir?

Yukarıda bahsettiğimiz belirtileri taşıyorsanız bir doktora gidip kan testinize baktırmanızı tavsiye ederiz. Doktor tarafından çinko eksikliği tanısı konulduktan sonra çinko eksiliğinin giderilmesi için çinko yönünden zengin besinlerle beslenilmeli aşırı yetersizlikte ise ilaç takviyesi ile günlük gereksinim karşılanmalıdır. Bunun yanı sıra vücutta eksiklik nedeni belirlenmeli herhangi bir bozukluk giderilmelidir.

Çinko Eksikliğinde Görülen Hastalıklar Nelerdir?

Anemi:

Bireylerde orak hücreli anemiye neden olabilir. Ve yapılan araştırmalarda orak hücreli anemi görülen bireylerde çinkonun da eksikliği tespit edilmiştir.

Erkeklerde Üreme Fonksiyonlarında Azalma:

Çinko eksikliği vücutta testosteron üretiminde azalmaya , cinsel isteğin azalmasına, prostat iltihabının sık görülmesine neden olur. Testosteron üretiminde azalma prostat kanseri ve kısırlığa neden olabilir. Çünkü prostatın diğer dokulara oranla daha fazla çinko ihtiyacı vardır. Çinkonun kanser önleyici etkisi vardır ve eksikliğinde prostatta kanser hücreleri artar ve büyür.

Kısırlık:

Çinko eksikliğinde kadınlarda östrojen ve progesteron hormonlarında dengesizlik meydana gelir. Bu da kadınların yumurta gelişimi ve kalitesinin bozulmasına ve kısırlığa neden olur. Ayrıca fazla östrojen nedeniyle meme kanserine de neden olabilir.

Çeşitli Kanserler:

Çinko eksikliğinde hücre yenilenmesi ve sağlıklı bölünme süreci bozulur. Bununla birlikte kalın barsak kanseri, yumurtalık kanseri, akciğer kanseri, cilt kanseri, lösemi gibi kanserlerin gelişiminde çinkonun yetersizliği görülmüştür.

Enfeksiyon:

Çinko eksikliği bağışıklık sisteminin bozulmasına neden olur ve vücutta virüs ve mikroplara karşı savaşan bağışıklık hücrelerinin azalması ve dayanıklılığının azalması vücutta enfeksiyon görülme sıklığını artırır. Ayrıca çinkonun yaşlanmayı geciktirici etkisi vardır.

Kalp Krizi ve Felç:

Çinko kalp damar sağlının dayanıklılığını artırır. Düşük çinko seviyesinde bireylerin damarlarında kolesterol ve iltihap birikimi artar ve kalp krizi ve felce neden olur.

İnsülin Hassasiyeti ve Şeker Hastalığı:

Çinko insülinin depolanmasını kolaylaştırır. Hücre sağlığını güçlendirir ve şekerin hücre içine alınmasını kolaylaştırır. Bu şekilde obezite ve şeker hastalığı riskini azaltır. Eksikliği ise şeker hastalığına yatkınlığı artırır.

Saç Ve Ciltte Bozulma-Akne:

Çinko ciltte yağ birikimini önler. Saçta kepek oluşumunu önler. Saçların daha kısa sürede uzamasını ve sağlıklı uzamasına yardım eder, ciltte yaraların daha hızlı iyileşmesini sağlar. Ayrıca virüs ve bakterilerin gelişimini engelleyerek te cildi korur. Eksikliği deri hastalıklarına ve saç yapısının bozulmasına ortam hazırlar.

Şişmanlık:

Çinko kilo vermede yardımcı bir mineraldir.

Göz hastalıkları- Gece körlüğü:

Çeşitli nedenlerle gözde çinko gereksinimi artar ve yerine konulmadığı takdirde gözde enfeksiyonlar görülebilir. Ayrıca gece körlüğüne de neden olabilir.

Çinko Mineralinin Sağlığımıza Faydaları Nelerdir?

  • Bağışıklık sisteminde etkin rol alarak enfeksiyonlara karşı koruyucudur.
  • Kalp damar sağlığını korur.
  • Kanserlere karşı koruyucudur.
  • Saç ve cilt sağlığının korur.
  • Çeşitli göz hastalıklarının görülmesini engeller.
  • Çinko gözde korucu pigmentler üretmek için karaciğerdeki A vitaminin retinaya aktarılmasına yardımcı olur.
  • Kolay kilo verme ve kilo korunumunda etkilidir.
  • Üreme fonksiyonlarının sağlığını korur ve kısırlığı önler.
  • Gebe kadınların sağlını korur.
  • Çinko hem anneyi birçok problemden korur hem de bebeğin anne karnında düzgün gelişmesini sağlar.
  • Depresyonun giderilmesinde faydalıdır.
  • Hormonların çalışmasına yardımcı olur.
  • İshali önler.

Çinko İçeren En Zengin Gıdalar

Bu kısım için ayrıca, En Zengin Çinko İçeren Besinler başlıklı yazıma göz atabilir ve çinko minerali bakımından en zengin yiyecekler hakkında detayları okuyabilirsiniz.

  • İstiridye
  • Sığır eti: Sığır etinin 100 gramında ortalama 4,8 mg çinko bulur. Bu erkeklerin günlük gereksiniminin %43 ünü oluşturur.
  • Karaciğer
  • Peynir
  • Bitter çikolata: 100 gramında 3.3 mg çinko bulunur.
  • Kuru fasulye
  • Mısır
  • Karides: 100 gramı bir erkeğin günlük gereksiniminin %14 ünü içerir.
  • Brüksel lahanası
  • Brokoli
  • Kabak çekirdeği
  • Kaju
  • Mercimek
  • Fındık
  • Badem
  • Yoğurt
  • Yulaf ezmesi
  • Süt
  • Nohut
  • Mantar
  • Ispanak
  • Bezelye
  • Yengeç: Yengecin 100 gramında 7,6 mg çinko vardır.
  • Kakao tozu
  • Yabani pirinç
  • Buğday tohumu

ÖNEMLİ BİR NOT: Baklagiller (nohut, mercimek, kuru fasulye ) yüksek miktarda çinko içermesine karşılık içeriğinde emilimi azaltan fitatları da içermektedir. Bu yüzden ıslatma ya da fermente etme işlemleri ile biyoyararlığı arttırmakta fayda vardır.

Günlük Çinko Gereksinimi

  • 0-6 ay bebek: 2mg
  • 7-12 ay bebek: 3 mg
  • 1-3 yaş çocuk: 3 mg
  • 4-8 yaş çocuk:5 mg
  • 9-13 yaş çocuk: 8 mg
  • 14 yaş ve üzeri erkek: 11 mg
  • 14-18 ya kadın: 9 mg
  • 19 yaş ve üzeri kadınlar: 8 mg

“Unutulmamalıdır ki az alım kadar fazla çinko alımı da tehlikelidir.”

Çinkonun Yan Etkileri

Her şey gibi çinkonun da fazlası vücudumuza zararlı, çinkoyu vücudumuza çok fazla aldığımızda öksürük, yorgunluk, ateş, mide ağrısı, uzun yıllar fazla alımı ile prostat kanseri ve daha birçok hastalığa neden olabilir. Ayrıca fazla miktarda çinko alımı kanda demir seviyelerini de etkilemektedir. 

Ayrıca, bir önceki Potasyum Yüksekliği ve Eksikliği Belirtileri Nelerdir? Tedavisi Nasıl Olur? başlıklı yazımıza göz atabilir, kalp çarpıntısı, kalp ritim bozukluğu, yorgunluk ve güçsüzlüğe neden olan potasyum eksiliği hakkında detaylı bilgi edinebilirsiniz.

Beğenin ve paylaşın, herkes faydalansın!