Bu çalışmamızda, en çok karşılaştığımız hipotiroidi beslenme tedavisi ve örnek hipotiroidi diyeti konusuna yer verdik.

Tiroid bezinden salgılanan hormonlar büyümeyi ve metabolizmayı kontrol etmeye yardımcı olmaktadır. Tiroid bezinin yeterince tiroid hormonu üretmediği durumda hipotiroidi olarak adlandırlan sağlık problemi ortaya çıkar. Tek başına besin tedavisi hipotiroidin tedavi edilmesinde yeterli olmaz.

Bununla birlikte, doğru besinler ve ilaçların kombinasyonu tiroid fonksiyonunu iyileştirmeye ve semptomları en aza indirmeye yardımcı olabilir. Bu yazı hipotiroidi için en iyi beslenme şeklini, hangi yiyeceklerin tüketilebileceğini ve hangi besinlerden kaçınılması gerektiğini keşfetmeye yardımcı olacaktır.

Hipotiroidi Nedir?

Tiroid bezi boynun tabanına yakın konumda kelebek şekline benzeyen bezdir. Vücutta neredeyse her hücreyi etkileyen hormonların salgılanmasında görevlidir. Bu hormonlar aracılığıyla vücudun metabolik süreçlerini etkiler ve vücudun enerjiyi kullanma şeklini düzenler. Tiroid hormonlarının seviyeleri düşük olduğunda hipofiz bezinden TSH (tiroid stimüle edici hormon) adı verilen bir sinyal gönderilir ve hormonlar kan dolaşımına bırakılır.

  • Hipotiroidi hastalığı, tiroid bezi az hormon salgıladığında görülmektedir.
  • Tiroid bezi hormonlarının az salgılanmasına bağlı olarak hücreler daha yavaş büyür ve metabolizma yavaşlar.
  • Tiroid hormunu seviyeleri düşük ise, vücud fonksiyonlarında da yavaşlama görülür.
  • Genellikle, ani kilo alımı düşük tiroid fonksiyonu için erken bir işarettir.

Hipotiroidi Türleri Nelerdir?

  • Primer hipotiroidi, tiroidin hipofiz bezi tarafından sinyal gönderilmesine rağmen yeterince T3 ve T4 yapamadığı durumlarda ortaya çıkar.
  • Sekonder hipotiroidi ise tiroid bezinin hormon salgılamaya yetecek kadar TSH tarafından uyarılmaması durumunda ortaya çıkar.

Hipotiroidiye Ne Sebep Olur?

  • Hashimoto hastalığı (immün sistemin yanlışlıkla tiroid bezine saldırdığı otoimmün hastalık)
  • Hipertiroidi tedavisi
  • İyot eksikliği
  • Tiroid bezinin cerrahi olarak çıkarılması
  • Radyasyon tedavisi

Hipotiroidi Belirtileri Nelerdir?

Tiroid bezinden salgılanan hormonlar birçok organ ve sistemi etkilediği için hipotiroidi belirtileri geniş ve çok çeşitlidir:

  • yorgunluk
  • ani kilo alımı
  • soğuğa karşı intolerans
  • yavaşlamış kalp atış hızı, yavaşlamış konuşma ve hareketler
  • eklem ve kas ağrısı, eklemlerde şişkinlik
  • kabızlık (bkz: kabızlık nasıl geçer?)
  • kuru cilt
  • saç dökülmesi
  • ince ve kırılgan tırnaklar
  • yüksek kolestorol düzeyleri (bkz: kolestorol diyeti)

Hipotiroidi Metabolizmayı Nasıl Etkiler?

Tiroid hormonları metabolizmanın hızını kontrol etmeye yardımcı olur. Metabolizma ne kadar hızlı olursa vücut daha fazla kalori yakmaya başlayacaktır. Hipotiroidili insanlarda tiroid bezi daha az tiroid hormonu yaptığı için daha yavaş bir metabolizmaya sahiptirler.

Bazal metabolizma hızlarının da daha düşük olabileceği anlamına gelebilir. Yavaş bir metabolizmaya sahip olmak halsizliğe neden olabilir, kan kolesterol seviyesini artırabilir ve kilo vermeyi zorlaştırabilir.

Hipotiroidi Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Tiroid hormonlarının sentetik versiyonlarını kullanmak, hipotiroidide en sık kullanılan tedavilerden biridir. Liotironin ve levotiroksin, tiroid hormonlarının sentetik versiyonlarıdır. Bu ilaçlar normalde vücutta üretilen tiroid hormonlarının etkisini kopyalar.

Hipotiroidiye iyot eksikliği neden olmuşsa, doktor tarafından iyot takviyesi önerilebilir. Ek olarak, magnezyum ve selenyum takviyeleri de durumu iyileştirmeye yardımcı olabilir. Her zaman olduğu gibi, herhangi bir takviye almadan önce mutlaka doktora danışılmalıdır. Ayrıca, magnezyum eksikliği besin tedavisi yazımıza göz atabilirsiniz. Peki, hipotiroidi beslenme tedavisi nasıl olur…

Hipotiroidi Beslenme Tedavisi Nasıl Olmalıdır?

Bazı yiyecekleri yemenin veya bazılarından kaçınmanın hipotiroidi olan kişilerde tiroid fonksiyonunu tamamen iyileştireceğine dair kesin kanıt yoktur. Ancak bazı diyet değişiklikleri tiroid hormonunun gerektiği gibi çalışmasına yardımcı olabilir.

Diyet çeşitlilik içermelidir; mevsim meyve ve sebzelerine, sağlıklı yağlara, protein kaynaklarına ve lifli karbonhidratları içeren yiyeceklere yer verilebilir. Aşağıda hipotiroidi beslenme önerileri yer almaktadır:

  • Bireyler, yağ veya sodyum bakımından yüksek olmayan çeşitli ve dengeli bir diyet izlemelidir.
  • Hipotiroidili insanlarda protein alımının arttırılması yararlı olabilmektedir. Araştırmalar, daha yüksek proteinli diyetlerin metabolizma hızını artırdığını göstermektedir.
  • Ilımlı düzeyde karbonhidrat tüketilmelidir. Karbonhidrat tüketiminde aşırıya kaçmamak sağlıklı bir kiloyu korumak için çok etkilidir. Çok az karbonhidrat tüketmek tiroid hormon seviyesini düşürebildiği için ketojenik bir diyet denemekten kaçınılmalıdır.
  • Kepekli tahıllar, meyve ve sebzeler gibi kompleks karbonhidratlar zengin diyet lifi kaynaklarıdır ve daha dolgun hissetmeyi sağlayarak daha az kalori almaya yardımcı olur.
  • Normal tiroid fonksiyonu için diyette yeterli iyot gereklidir. Dengeli bir diyetle beslenmek, ek iyot almayı gerektirmez.  Çok fazla iyot alımı ise bazı insanlarda hipertiroidiye neden olabilir.
  • Hipotiroidi beslenme tedavisinde kilo alımına katkıda bulunabilecek yüksek yağlı, işlenmiş ve şekerli yiyeceklerden kaçınılmalıdır.

Hipotiroidi Durumunda Tüketilebilecek Besinler Nelerdir?

Optimal tiroid sağlığı için önemli olan çeşitli besinler ve besin ögeleri vardır:

Selenyum:

  • Vücutta en yüksek selenyum konsantrasyonu tiroid bezinde bulunur ve tiroid fonksiyonuna yardımcı enzimler için hayati öneme sahiptir.
  • Hipotiroidi olan birçok kişide selenyumun düzeyleri eksik olabilir. Bu durumda selenyum bakımından zengin besinlere günlük beslenmede yer verilmesi faydalı olacaktır.
  • Deniz ürünleri, yumurta, yağlı tohumlar, brezilya cevizi selenyumun iyi kaynaklarıdır.

İyot:

  • İyot eksikliği varsa, yemeklere iyotlu sofra tuzu eklenmelidir.
  • Balık, süt ve yumurta gibi iyot bakımından daha zengin besinler tüketilmelidir.

Antioksidanlar:

  • Antioksidan bakımından zengin meyve ve sebzeler genel sağlığı iyileştirebilir ve tiroid bezinin yararına olabilir.
  • Tiroid bezini serbest radikaller olarak adlandırılan moleküllerin zararlarından korur.
  • Bu nedenle günlük diyetin önemli bir bölümünde çeşitli renklerde sebze ve meyvelere yer verilmelidir.

B vitaminleri:

  • Tam tahıllar gibi B vitamini içeriği yüksek olan besinlerin tüketimi de yararlı olur.
  • Kahverengi pirinç, kepekli ekmek, kinoa ve kepekli makarna gibi kepekli tahıllar ve yeşil fasulye, ıspanak gibi sebzeler çeşitli B vitaminleri ve demir içerir.
  • Bu önemli besin ögeleri metabolizmayı düzenlemeye yardımcı olarak daha fazla enerji verir.
  • Ayrıca, B vitamini zengini besinlere göz atabilirsiniz.

Hipotiroidi Durumunda Kaçınılması Gereken Besinler Nelerdir?

Guatrojenik Besinler:

  • Genel olarak lahana, brokoli ve karnabahar gibi guatrojen olarak adlandırılan besinlerin tüketiminden kaçınılmalıdır.
  • Çünkü bu yiyecekler özellikle çiğ olarak yenildiğinde tiroid fonksiyonunu önleyebilir.
  • İdeal olarak çiğ tüketilmeyip pişirilmelidir.
  • Tüm, guatrojenik besinlere buradan göz atın.

Soya ve Soya Bazlı Ürünler:

  • Soya ve soya bazlı yiyeceklerde bulunan fitoöstrojenlerin, tiroid hormonlarını yapan bir enzimin aktivitesini inhibe edebileceği gösterilmektedir.
  • Bir çalışmada soya takviyesi tüketen kadınların hipotiroidi geliştirme ihtimalinin üç kat daha fazla olduğu bulundu.
  • Hipotiroidi hastalığında sentetik tiroid replasmanı tedavisi alındığı süre boyunca soya ve soya ürünlerini yemekten kaçınılmalıdır.
  • İlaç aldıktan sonra soya ve ürünlerini tüketmeden önce dört saat beklenilmesi önerilir.

İşlenmiş Ürünler:

  • Yüksek oranda işlenmiş gıdaların tüketiminden kaçınılmalıdır.
  • Hipotiroidili bireyler kolayca kilo alabildiği için bu tür gıdalar da genellikle daha fazla kalori içerdiğinden kilo artışına neden olabilir.

Sodyum İçeriği Yüksek Besinler:

  • Hipotiroidi olan insanlar yüksek tansiyon riski altındadır ve yüksek tansiyona katkıda bulunan salamura besinler, işlenmiş gıdalar yüksek tuz içeriğinden dolayı sınırlandırılması gerekebilir.

Hipotiroidili Bireylerde Sağlıklı Bir Ağırlığı Korumak İçin İpuçları

Araştırmalar, tiroid hormonu seviyeleri düşük olduğunda insanların kilo alma ihtimalinin daha yüksek olduğunu gösteriyor. Sağlıklı bir diyete bağlı kalmak, çoğu zaman hipotiroidi ile birlikte gelen kilo alımını önleyebilir.

Aşağıda diyete ek olarak sağlıklı bir kiloyu korumaya yardımcı olacak birkaç ipucu yer almaktadır:

  • Porsiyon kontrolü kilo alımını önlemek için esastır.
  • Hipotiroidi metabolizmayı yavaşlatır ve her gün tüketilenden daha fazla kalori yakılmadığında kilo alınabilir.
  • Uyku süresi her gece 7 ila 8 saat olmalıdır.
  • Az uyumak, özellikle karın çevresinde yağ kazanımı ile bağlantılıdır.
  • Ne yediğinize, neden yediğinize ve ne kadar hızlı yediğinize dikkat ederek yemekle daha iyi bir ilişki geliştirmelisiniz.
  • Bir diyetisyen size uygun bireysel beslenme yaklaşımınızı bulma konusunda destek olabilir.
  • Egzersiz yapmak sağlıklı bir kiloyu korumanıza yardımcı olmak için etkilidir.
  • Ayrıca stresi azaltmaya ve genel sağlığı iyileştirmeye de yardımcı olabilir.
  • Araştırmalar orta-yüksek yoğunluklu aerobik egzersizin tiroid hormon seviyesini artırmaya yardımcı olabileceğini göstermektedir.
  • Hormon seviyelerinin artması metabolizmayı hızlandırmaya yardımcı olabilir.

Örnek Hipotiroidi Diyeti ve Listesi

Örnek diyet listesinde yer alan ölçüler ortalama değerlerdir. Porsiyon ölçüleri bireylerin fiziksel özelliklerine göre farklılık gösterebilir.

Kahvaltı:

  • 1 adet haşlanmış yumurta
  • 1 dilim beyaz peynir veya 2 kaşık lor peyniri
  • 5-6 adet zeytin
  • Domates, salatalık, roka
  • 1-2 dilim tam buğday/çavdar ekmeği

Kuşluk:

  • 1 küçük boy armut veya 2 küçük boy mandalina
  • 2 tam ceviz içi

Öğle:

  • 100 gram ızgara köfte/tavuk veya balık
  • 3 yemek kaşığı bulgur pilavı veya kepekli makarna
  • Mevsim salata
  • 1 dilim tam buğday/çavdar ekmeği

İkindi:

  • 1 küçük boy elma
  • 1 fincan bitki çayı

Akşam:

  • 1 kase çorba
  • 1 porsiyon sebze yemeği (guatrojen sebzeler dışındakiler)
  • 4 yemek kaşığı yoğurt
  • 1 dilim tam buğday/çavdar ekmeği

Gece:

  • 1 küçük boy muz
  • 1 su bardağı süt veya kefir

Ayrıca, Tiroid Hastaları Nasıl Zayıflar? başlıklı yazımıza göz atabilir. Kilo vermek ve sağlıklı bir kilo aralığına gelmek için, tiroid diyeti örneğine göz atabilirsiniz.

Kaynaklar

Beğenin ve paylaşın, herkes faydalansın!