Crohn Hastalığı Nedir? Örnek Crohn Hastalığı Diyeti

Crohn hastalığı tanısı zor olan ve uzun süreli devam eden barsak hastalığıdır. Bu yazımızda, crohn hastalığı nedir ve örnek crohn hastalığı diyeti detaylarından bahsettik. Sorularınız olursa, aşağıya yorum olarak bırakın. Hepsini cevaplıyor olacağım.

Yazı İçeriği

Crohn Hastalığı Nedir?

Crohn hastalığı ağızdan anüse kadar tüm sindirim sistemini tutabilen sıklıkla uzun süreli devam eden iltihabi enflamatuar barsak hastalığıdır. Daha çok terminal ileuma yerleşir bu yüzden “Terminal İleitis” adıyla da bahsedilir. Bu hastalığın tanısı zordur genellikle ülseratif kolitle karıştırılır. Hasta bireyler tam anlamıyla iyileşmemekle birlikte cerrahi bir müdahale de gerektirebilen bir hastalıktır. Hastalık ömür boyu bazı zamanlarda alevlenmeler bazı zamanlarda ise sakin şekilde seyreder.

Ne zaman alevleneceği ya da bulguların başlayacağı belli değildir. Belirtilerin zamanı belli olmadığı gibi ne zaman biteceği de belli değildir. Bazı hastalarda uzun yıllar sakin evrede kalıp tanısının dahi konulmadığı gözlenebilir. Hastalığın görülme sıklığı yüz binde iki yüz olmakla birlikte ortalama 30-40 yaşta sıklıkla ve daha çok kadınlarda görülmektedir.

Crohn hastalığı ülseratif kolitten ayıran özellikler; ülseratif kolit sadece barsaklarda görülür fakat Crohn hastalığı ağızdan anüse her bölgede görülebilir. Bir diğer özellik ise ülseratif kolit sadece kalın barsağın içini örten yüzeysel tabaka sorunlu iken, Crohn hastalığında barsağın tüm kısımları sorunludur.

Crohn Hastalığı Nedenleri Nelerdir?

Tam nedeni bilinmemekle beraber bazı teoriler öne sürülmüştür. Kesinlikle bulaşıcı bir hastalık değildir.

Bu hastalık bağışıklık sisteminin farkında olmadan vücuda saldırması sonucu vücutta iltihap oluşması ile sağlıklı hücrelere ve dokulara zarar veren bir hastalıktır. Bu hastalığın oluşumunu tetikleyen etkenler:

Genetik: Bilindiği üzere genetiğimiz hastalıkların temelini oluşturan en büyük etkenlerden biridir. Bu hastalıkta da yakın çevresinde Crohn hastalığı görülen bireylerin hastalığa yakalanma ihtimalinin 15 kat daha olası olduğu görülmüştür.
Çevre: Sigara ve alkol kullanımı ve hatta hava kirliliği dahi bu hastalığın oluşmasına yol açabilir.
Virüs ve Bakteri: Gastro intestinal sistemde aşırı virüs ve bakteri gelişimi bağışıklık sistemini aktive ederek bu hastalığa neden olabilir.
Yiyecekler: Vücudumuzda bazı besinlere karşı intolerans gelişebilir ve bu da Crohn hastalığını tetiklemiş olabilir. Ama herhangi bir gıda türü ile meydana geldiğini söylemek doğru olmaz.

NOT: Çeşitli nedenlerle ortaya çıkan bu hastalığa karşı en etkili yöntem anne sütüdür. Son yapılan çalışmalarda anne sütünün Crohn hastalığına karşı koruyucu olduğu görülmüştür.

Crohn Hastalığı Sindirim Sisteminin Hangi Bölgelerini Etkiler?

Bireyin vücudunda her bölgeyi etkileyebilir belirli bir bölge ile sınırlı kaldığı söylenemez.Hastalığın görüldüğü yerler hastanın şikayetlerine göre değişmektedir. Genel olarak aşağıdaki organlarda bu hastalık görülmektedir.

İnce Barsak
Kalın Barsak
Makat Bölgesi
Yemek Borusu
Mide

Bunun yanı sıra hastalık sindirim kanalı dışında kalan organları da etkileyebilir.

Crohn Hastalığı Belirtileri Nelerdir?

Karın Ağrısı, Kramp
Ateş
İshal
Kabızlık
Kilo Kaybı
Şişkinlik
Makat bölgesinde ağrı, Akıntı
Deride yaralar
Makat Apsesi
Makatta Çatlak
Eklem Ağrıları
Safra Yolları Hastalığı
Sarılık
Dışkıda kan
Halsizlik
Ağızda yaralar
Malnütrisyon

Belirtiler sindirim kanalının barsakların herhangi bir parçasını tutması nedeniyle tuttuğu bölgeye göre değişebilir. Ayrıca bu belirtilerin hepsi her hastada görülmeyebilir. Bunun harici az sayıda hastada göz tutulumuna da sebep olabilir. Crohn hastalığına sahip olan çocuklarda büyümede gecikmeler yaşanmasının yanında cinsel gelişimde de gecikmeler meydana gelebilir.

Crohn Hastalığı Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Hastalığın tanısı konulduktan sonra gerekli ilaç tedavisi , özel beslenme destekleri ve diyet tedavisi uygulanır. Hastalığın ilerlemesi veya ilaç tedavisine ya da diyet tedavilerine cevap alınamadığı durumlarda ise cerrahi müdahalede bulunulur. Unutulmamalıdır ki Crohn hastalığı tamamiyle iyileşmez ve zaman zaman hastalıkta alevlenmeler meydana gelecektir bu yüzden sürekli olarak bir gastroenterologun takibinde olunmalıdır.

Crohn Hastalığı Diyet Tedavisi Nasıl Uygulanır?

Diyet tedavisinde öncelikle bilinmelidir ki her birey özeldir ve hastalığın ilerleyişi ve komplikasyonları bireyler arası farklılık gösterir. Hastalığın ilerleyişine bakılarak öncelikle destekleyici tedavi uygulanmalıdır. Bunun yanında antienflamatuar ve immunosupresif tedavi gereklidir. Ayrıca, hastanın beslenmesi mutlaka bir uzman tarafından düzenlenmelidir.

Hastalığın akut döneminde ilk olarak hastanın sıvı- elektrolit dengesizliği giderilir. Daha sonra hastanın sindirim sisteminin rahatlaması ve oluşan yaraların iyileşmesi açısından enteral veya paranteral beslenme uygulanır. Semptomların düzelmesi ile hasta ağızdan beslenmeye başlatılır. Genel olarak hastaya yüksek enerji içeren, bol protein, az posalı, az yağlı, vitamin ve minerallerden zengin diyet uygulanır.

Eğer hastalık jejenumda görülüyor ise bireylerde laktoz intoleransı görüldüğü için süt ve süt ürünleri tüketimi yasaklanır. Eğer hastalık ince barsakta görülüyor ise vücutta yağ emilimi artacağı için diyette yağ azaltılır, MCT (orta zincirli yağ asitleri) verilir, yağlı besinler diyette kısıtlanır.

Hastalığın seyri sırasında hastalarda ağızdan alımda problem yaşanması, gereksinimin artması veya diyare gibi durumlarda C vitamini eksikliği, E vitamini yetersizliği, B1 vitamini, B2 vitamini, B6 vitamini, B12 vitamini eksikliği, folik asit, kalsiyum eksikliği ve selenyum yetersizlikleri görülebilir. Bu nedenle yetersizliği durumunda bu vitamin ve minerallere ek verilmelidir. Lifli besinlerden zengin beslenme belirtileri hafifletmektedir. Bu yüzden lif içeriği yüksek gıdalar diyetine eklenmelidir.

Bazı hastalarda buğday, mısır, pirinç, turunçgil ve süt bulguları artırdığı için denenerek bireye verilmelidir. Bu besinlere şayet bir intolerans ya da bulguya sebebiyet saptanması halinde bu besinlerin yerine geçebilecek alternatif besinlerle diyet desteklenmelidir. Bunun haricinde acı baharatlar, alkol, koyu çay, kahve, çok sıcak ve çok soğuk besinler, çiğ sebze ve meyve olabildiğince azaltılmalıdır.

Örnek Crohn Hastalığı Diyeti

Örnek crohn hastalığı diyet listesi ortalama 1300-1400 kaloridir. Günlük alınması gereken kalori miktarının kişinin fiziksel özelliklerine ve sağlık durumuna göre farklılık gösterir. Diyet programını uygularken semptomların görülmemesi için yasaklı besinlere özen gösterilmesi gerektiği unutulmamalıdır.

Kahvaltı:

1-2 adet haşlanmış yumurta
1 dilim yağsız beyaz peynir
2 tatlı kaşığı reçel
2 dilim beyaz ekmek

Kuşluk:

1 porsiyon kabuksuz elma, armut veya muz

Öğlen:

100-120 gr ızgara veya haşlama sığır, dana, koyun, tavuk, hindi eti
1 kase şekersiz komposto
1 dilim beyaz ekmek veya 3 kaşık pirinç pilavı/makarna

İkindi:

1 bardak laktozsuz süt
Kraker veya 1 dilim etimek

Akşam:

1 kase çorba (un, şehriye, pirinç)
50-60 gr ızgara veya haşlama sığır, dana, koyun, tavuk, hindi eti
3-4 kaşık iyi pişmiş sebze yemeği
1 dilim beyaz ekmek veya 3 kaşık pirinç pilavı veya 1 adet haşlanmış patates

Gece:

1 porsiyon kabuksuz elma, armut veya muz

Dikkat Edilmesi Gerekenler:

Günlük 2 litre su tüketilmeye özen gösterilmelidir.
Yemeklerde yağ, tuz ve baharat tüketimine dikkat edilmeli, azaltılmalıdır.
Aşırı sıcak ve aşırı soğuk tüketimden kaçınılmalıdır.
Besinlerin hazırlanması sırasında besinlerin hijyenine özellikle dikkat edilmelidir.

Önemli Not:

19 Mayıs Dünya İnflamatuvar Barsak Hastalıkları Günüdür ve dünya genelinde 5 milyon bireyin inflamatuvar barsak hastalığı, crohn hastalığı ya da diğer barsak hastalıklarına sahip olduğu düşünülmektedir. Çeşitli dernek ve kuruluşlarla bu hastalıklara dikkat çekilmeye çalışılmaktadır. Bu kuruluşlar sayesinde tıp alanında ilerlemeler kaydedilmiş ve bireylerin hastalıklarının erken teşhis edilmesi tedavi edilmesi ile hayat kalitelerinin artırılması ve hatta hayatlarının kurtarılması sağlanmıştır. Bu ve bu gibi diğer tanımlanması ya da diğer hastalıklardan ayırması güç olan hastalıklar için çevremizi bilinçlendirmeliyiz ve destek olmalıyız. Ayrıca annelerimizin başımızın tacı olduğu gibi sütlerinin de o derece değerli olduğunu bu hastalıkta bir kez daha görmüş bulunmaktayız. “En az 6 ay anne sütü bebeğinizi ve geleceğimizi korur.”

Ayrıca, bir önceki İrritabl Barsak Sendromu (IBS) Nedir? Belirtileri, Tedavisi ve Örnek Diyeti başlıklı yazımıza göz atabilir. Orta yaş kadınlarda çok sık görülen bu hastalık hakkında detaylara ulaşabilirsiniz.